Czego wymaga działalność regulowana

Konstytucyjna zasada swobody działalności gospodarczej gwarantuje, że podejmowanie, wykonywanie i zakończenie działalności gospodarczej jest wolne dla każdego na równych prawach. Ograniczenie wolności działalności gospodarczej jest dopuszczalne tylko w drodze ustawy i tylko ze względu na ważny interes publiczny. Przedsiębiorca może więc podjąć działalność gospodarczą w dniu złożenia wniosku o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej albo po uzyskaniu wpisu do rejestru przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym. W niektórych branżach sama rejestracja działalności gospodarczej nie jest jednak wystarczająca do prowadzenia biznesu. Konieczne jest bowiem uzyskanie koncesji lub zezwolenia na jej wykonywanie albo uzyskanie wpisu do rejestru działalności regulowanej.

Detektyw w rejestrze
Jeżeli przedsiębiorca będący osobą fizyczną otwiera działalność gospodarczą regulowaną wiążącą się z koniecznością spełnienia szczególnych, określonych przepisami prawa warunków, musi uzyskać także wpis w rejestrze działalności regulowanej.

Wpis do rejestru musi uzyskać między innymi przedsiębiorca, który chce zajmować się organizowaniem imprez turystycznych oraz pośredniczeniem na zlecenie klientów w zawieraniu umów o świadczenie usług turystycznych (np. działalność agentów turystycznych, pilotów wycieczek i przewodników turystycznych, działalność w zakresie informacji turystycznej). Organem rejestrowym jest w tym przypadku albo marszałek województwa właściwy ze względu na siedzibę przedsiębiorcy, albo marszałek województwa właściwy ze względu na siedzibę oddziału (dla przedsiębiorcy zagranicznego, który utworzył oddział na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej zgodnie z przepisami ustawy o swobodzie działalności gospodarczej).

Wpis będzie konieczny także w przypadku m. in. niektórych rodzajów działalności w zakresie transportu oraz działalności lekarzy, pielęgniarek czy usług detektywistycznych.

Czasem potrzebne zezwolenie
W określonych przypadkach ustawa o swobodzie działalności gospodarczej wymaga od przedsiębiorcy uzyskania zezwolenia. Są one wydawane przez organy administracyjne różnego szczebla (głównie przez lokalne). Pełen zakres działalności wymagających zezwolenia został wskazany w art. 75 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej – wśród nich na przykład sprzedaż alkoholu oraz prowadzenie hurtowni farmaceutycznej czy apteki ogólnodostępnej.

W poszczególnych ustawach regulujących wskazane obszary określone są zarówno zasady wydawania zezwolenia, konieczne warunki do spełnienia, jak też podmioty, które są do tego uprawnione. Uzyskanie zezwolenia często łączy się z uiszczeniem opłaty, której wysokość również jest określona w przepisach poszczególnych ustaw.

Dla przykładu przedsiębiorca, który chciałby dokonywać sprzedaży detalicznej napojów alkoholowych powinien uzyskać zezwolenie, które wydaje wójt, burmistrz albo prezydent miasta właściwy ze względu na lokalizację punktu sprzedaży. Natomiast na sprzedaż hurtową napojów alkoholowych do 18% zezwolenie wydaje marszałek województwa.  W przypadku sprzedaży napojów alkoholowych o zawartości powyżej 18% alkoholu konieczne jest już uzyskanie zezwolenia od Ministra Gospodarki. Zezwolenia są wydawane na pisemny wniosek i podlegają opłatom. Za korzystanie z zezwolenia na sprzedaż hurtową napojów alkoholowych o zawartości do 4,5%, a także piwa i alkoholu powyżej 4,5% do 18%, przedsiębiorca występujący o zezwolenie pierwszy raz (lub gdy wartość sprzedaży w roku poprzedzającym wygaśnięcie zezwolenia nie przekroczyła 1 mln zł) musi zapłacić 4 tys. zł. W przypadku sprzedaży detalicznej przedsiębiorca rozpoczynający działalność gospodarczą w tym zakresie musi uiścić 525 zł. Korzystanie z zezwolenia na sprzedaż napojów zawierających powyżej 18% alkoholu to koszt 2100 zł. Jedno zezwolenie jest wydawane na czas określony, nie krótszy jednak niż  4 lata, a w przypadku sprzedaży alkoholi przeznaczonych do spożycia poza miejscem sprzedaży nie krótszy niż 2 lata. Opłatę za korzystanie przedsiębiorca musi jednak wnosić na rachunek gminy w każdym roku kalendarzowym objętym zezwoleniem.

Koncesja tam, gdzie wymagane szczególne bezpieczeństwo
Zgodnie z ustawą o swobodzie działalności gospodarczej koncesja jest wydawana przez organ koncesyjny i upoważnia przedsiębiorcę do prowadzenia ściśle określonej działalności gospodarczej.
Z zasady udzielenie, odmowa udzielenia, zmiana i cofnięcie koncesji lub ograniczenie jej zakresu należy do ministra właściwego ze względu na przedmiot działalności gospodarczej wymagającej uzyskania koncesji.

Koncesjonowanie wprowadza się w przypadku działalności, które mają szczególne znaczenie ze względu na bezpieczeństwo państwa lub obywateli albo inny ważny interes publiczny. Do takich działalności należą m. in.: poszukiwanie lub rozpoznawanie złóż węglowodorów i kopalin stałych objętych własnością górniczą, wydobywanie kopalin ze złóż, podziemne bezzbiornikowe magazynowanie substancji oraz podziemne składowanie odpadów, wytwarzanie i obrót materiałami wybuchowymi, bronią i amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym, wytwarzanie, przetwarzanie, magazynowanie, przesyłanie, dystrybucja i obrót paliwami i energią, ochrona osób i mienia, rozpowszechnianie programów radiowych i telewizyjnych, przewozy lotnicze, kasyna gry. Lista takich działalności została wymieniona w art. 46 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Wymienione działalności dotyczą głównie dużych przedsiębiorstw. Choć ustawa o swobodzie działalności gospodarczej nie zabrania wprost prowadzenia niektórych działalności, odwołuje się do odrębnych przepisów, które mogą je ograniczać.
 

Katarzyna Rola-Stężycka, Tax Care