Jak powstawał najnowocześniejszy BIP w Polsce

Agencja interaktywna Janmedia stanęła przed zadaniem stworzenia systemu informacyjnego dla Koncernu Energetycznego ENERGA. System Biuletynu Informacji Publicznej miał umożliwiać kilkudziesięciu użytkownikom współtworzenie treści serwisu a finalnemu użytkownikowi zapewnić łatwy dostęp do informacji. Tak powstała idea stworzenia najnowocześniejszego rozwiązania Biuletynu Informacji Publicznej w Polsce.

Projektowanie

W porozumieniu z klientem opracowano projekt struktury i funkcjonalności serwisu. Przy pomocy technologii map myśli oraz makiet stworzono dokumentację, która stała się podstawą do dalszej pracy nad systemem.

Struktura serwisu i jego funkcjonalności były opracowywane przez analityków web-usability, dziedziny nauki zajmującej się ergonomią i konstruowaniem intuicyjnych interfejsów. Mapa serwisu została opracowana z myślą o użytkownikach, którzy nie zawsze znają wewnętrzną strukturę firmy i raczej nakierowują się w swych działaniach na rozwiązanie konkretnego problemu niż zapoznanie z firmą.

Faza analityczna i projektowa została zakończona stworzeniem dokumentu produkcyjnego, który opisuje całokształt prac nad serwisem.

Koncepcja graficzna

Głównym zadaniem serwisu jest wygodne dostarczanie użytkownikom informacji, zaprojektowano zatem lekką i ergonomiczną szatę graficzną, która ułatwia skanowanie informacji. Położono nacisk także na możliwość dopasowania się layoutu do rozmiarów okna przeglądarki by posiadacze nowoczesnych wyświetlaczy mogli je wykorzystać. Zadbano jednocześnie by skalowanie nie niszczyło opracowanej architektury informacji i formatowania tekstu.

Technologia

Z powodu dużej ilości przetwarzanych informacji wybrano platformę Rainforest CMS (www.rainforestsys.pl) jako podstawę pod system BIP. Rainforest oparty jest na technologiach Java i XML, co pozwala w elastyczny sposób zarządzać zgromadzonymi informacjami. Dzięki temu informacje o wyłączeniach, przetargach oraz inne dane z serwisu mogą być np. udostępniane jako kanały RSS do dalszej dystrybucji.

Ważnym atutem systemu Rainforest okazała się też jego dobra współpraca z wyszukiwarkami. Składa się na nią między innymi generowanie przyjaznych dla wyszukiwarek adresów dokumentów, dzięki czemu wszystkie dokumenty w serwisie zostają zaindeksowane przez wyszukiwarki. Rainforest umożliwia nawet samodzielne tworzenie struktury dokumentów serwisu (dzięki temu pod-strona może się nazywać np. http://www.bip.energa.pl/kontakt.xml). Dobre pozycje pod-stron serwisu w wyszukiwarkach pomagają użytkownikom dotrzeć do poszukiwanych informacji i zwiększają ilość odwiedzin serwisu.

Standardowe funkcjonalności modułu Rainforest CMS zostały na użytek BIP rozbudowane o rejestr zmian,  zapisujący i wyświetlający wszystkie zmiany w dokumentach.

Dostępność serwisu i zgodność z prawem

Janmedia zadbała też o pełną dostępność serwisu. Bez trudu poruszać się mogą po nim osoby niewidzące, niedowidzące, starsi użytkownicy Sieci i osoby korzystające z niestandardowych metod dostępu do Internetu. Jest to podstawowy wymóg stawiany serwisom BIP przez Ustawę o dostępie do informacji publicznej oraz dyrektywę eEurope 2002.
 
Dostępność serwisu dla osób niepełnosprawnych zawarta w standardzie WAI zapewnia łatwy dostęp do serwisu niedowidzącym i niewidzącym, osobom starszym, osobom niepełnosprawnym ruchowo i daltonistom.

By podnieść dostępność serwisu zastosowano między innymi:
" alternatywny opis do wszystkich grafik dla osób niewidzących i niedowidzących,
" klawisze dostępu ułatwiające nawigację osobom niewidzącym i o upośledzonych zdolnościach ruchowych,
" punkty startowe i mapę serwisu przydatne w nawigacji osobom starszym (ale nie tylko),
" strukturę ułatwiającą współprace z oprogramowaniem czytającym strony (screenreader),
" kolorystykę umożliwiającą łatwą nawigację bez konieczności sugerowania się kolorem,

Restrykcyjna zgodność ze standardem HTML oraz skalowalność layotu zapewniają ponadto zwiększenie dostępności serwisu dla osób korzystających z mniej popularnych przeglądarek, urządzeń przenośnych oraz starszych komputerów.

Dane dostępne w serwisie można pobierać także korzystając z mechanizmów RSS co tworzy kolejny alternatywny kanał dostępu i ponownie poszerza krąg odbiorców informacji. Wystarczy użyć dowolnego czytnika RSS by bezpośrednio pobierać informacje o nowych przetargach czy wyłączeniach.

Dla zapewnienia najwyższej jakości i zgodności z prawem, przeprowadzono też zewnętrzny audyt rozwiązania, który potwierdził zgodność z ustawą o dostępie do informacji publicznej oraz testy user experience z użytkownikami niepełnosprawnymi dla weryfikacji bezproblemowej nawigacji.

Szkolenia z systemu Rainforest CMS obejmowały także tematykę dostępności by uświadomić redaktorom serwisu w jaki sposób utrzymać wysoką dostępność informacji.

Ergonomia, web-usability

Serwis posiadający tak duże ilości informacji musi zostać zaprojektowany i wdrożony w sposób ułatwiający nawigację i operowanie na informacjach. Od etapu projektowania poprzez kreację grafiki aż po wdrożenie i testy cały czas web-usability serwisu było testowane i konsultowane.

Stworzono między innymi punkty startowe na stronie głównej, które ułatwiają rozpoczęcie nawigacji. Zaplanowano także rozłożenie treści w sposób najlepiej odpowiadający procesowi skanowania przez użytkownika.

Podsumowanie

Serwis jest w pełni zgodny ze standardem dostępności WAI, obowiązującym wszystkie serwisy administracji publicznej oraz ze standardami HTML zapewniającymi poprawne wyświetlanie informacji na dowolnej platformie. Dodatkowe szkolenia z dostępności dla użytkowników ułatwią utrzymanie wysokiej jakości serwisu.

Ponadto przemyślana struktura serwisu i optymalna architektura informacji, pozwalają na ergonomiczne z nich korzystanie, a skalowalność layoutu pozwala wykorzystać możliwości nowoczesnego sprzętu do wygodnego czytania.

Wdrożenie zostało przeprowadzone w terminie i w pełni odpowiada wstępnym założeniom. Oparcie architektury na XML i Java ułatwia rozwój systemu i integrację z zewnętrznymi systemami dzięki czemu Klient może ciągle rozwijać system.

Rozwiązanie Energii jest wzorcowym systemem BIP i z pewnością najbardziej zaawansowanym systemem BIP w Polsce pod względem technologii oraz zgodności ze standardami.

Linki:

" BIP Energa: http://bip.energa.pl
" Janmedia Interactive: http://www.janmedia.pl
" Rainforest: http://www.rainforestsys.pl