Obrona przed europejskim nakazem zapłaty

Skutki wniesienia pozwu o wydanie ENZ

ENZ ustanowiony został przez Parlament Europejski i Radę UE rozporządzeniem nr 1896/2006 i obowiązuje wszystkie państwa członkowskie z wyjątkiem Dani.

Procedura ta ułatwia dochodzenie roszczeń pieniężnych w sporach transgranicznych, tzn. w takich w których co najmniej jedna ze stron ma miejsce zamieszkania lub siedzibę w państwie członkowskim, innym niż państwo członkowskie sądu rozpoznającego sprawę.

Wierzyciel składając wniosek o wydanie europejskiego nakazu zapłaty nie musi dołączać jakichkolwiek dowodów w celu uzasadnienia swojego roszczenia. Wystarczy jedynie, gdy dołączy opis dowodów potwierdzających istnienie roszczenia oraz oświadczy, że podane w pozwie informacje są zgodne z najlepszą wiedzą wierzyciela. Zgodnie z europejskim prawem tak złożony wniosek uznaje się za wystarczający do wydania europejskiego nakazu zapłaty. Jeżeli sprzeciw nie zostanie złożony w przepisanym terminie, wówczas sąd stwierdza wykonalność ENZ. Dzięki temu może on być uznawany i wykonywany w innych państwach członkowskich UE bez konieczności stwierdzenia wykonalności za granicą i bez możliwości sprzeciwienia się jego uznaniu. Te z założenia proste procedury, przyspieszające dochodzenie roszczeń, są korzystne dla powoda, ale często przez niego również wykorzystywane do pokrzywdzenia pozwanego. Pozwany bowiem, jeśli nie wykaże się pewną solidnością w zakresie ochrony swoich praw, może poprzez te proste i szybie procedury ponieść niepowetowaną szkodę.

Co powinien zawierać europejski nakaz zapłaty?

Przede wszystkim ENZ musi spełniać określone warunki formalne, mianowicie powinien zawierać pouczenie, że pozwany może:

- zapłacić powodowi kwotę wskazaną w nakazie,
- lub wnieść sprzeciw w terminie 30 dni od dnia doręczenia nakazu,

Nadto pozwany musi być poinformowany, że:

- nakaz został wydany wyłącznie na podstawie informacji przekazanych przez powoda i  niezweryfikowanych przez sąd,
- nakaz stanie się wykonalny jeśli do sądu nie zostanie wniesiony sprzeciw,
- w przypadku, gdy sprzeciw zostanie wniesiony postępowanie będzie kontynuowane przed sądem  państwa wydania nakazu zgodnie z przepisami regulującymi zwykłe postępowanie cywilne.

Nakaz zapłaty powinien także zostać doręczony w sposób określony w przytaczanym powyżej rozporządzeniu.

W przypadku uchybienia tym warunkom formalnym, będzie to stanowiło podstawę do jego uchylenia.

Poza tym interes strony niewładającej językiem państwa, przed którym toczy się spór, chronią przepisy uprawniające do odmowy przyjęcia korespondencji urzędowej sporządzonej w języku obcym.

Jak wnieść sprzeciw?

W przypadku, gdy kwoty zasądzone od pozwanego są całkowicie lub częściowo nieuzasadnione, wówczas należy w ciągu 30 dni od dnia doręczenia nakazu wnieść sprzeciw. Sam sprzeciw od nakazu zapłaty jest stosunkowo prosty i pozbawiony zbędnych formalności. Powinno wnieść się go na formularzu F stanowiącym załącznik do przytaczanego rozporządzenia. Jest to ujednolicony druk obowiązujący we wszystkich państwach członkowskich. Druk ten powinien być dostarczony pozwanemu wraz z nakazem zapłaty. Nie ma jednak obowiązku wnoszenia sprzeciwu na formularzu, sąd bowiem ma obowiązek rozpatrzyć każdy sprzeciw wyrażony w sposób dostatecznie jasny. Wystarczy, że pozwany oświadczy, iż kwestionuje roszczenia powoda. Nie ma nawet potrzeby uzasadniać takiego oświadczenia, ani przedstawiać jakichkolwiek dowodów. Pewnym utrudnieniem natomiast może być konieczność sporządzenia sprzeciwu w języku państwa, w którym wydany został ENZ.

Pozwany musi się jednak liczyć z tym, iż skuteczne wniesienie sprzeciwu skutkować będzie rozpoznaniem sprawy w standardowym trybie przez sąd w państwie, gdzie wytoczono powództwo. Czyli w przypadku, gdy sprawę taką pozwany przegra, będzie musiał dodatkowo pokryć koszty postępowania.

Co zrobić, gdy upłynął 30 dniowy termin do wniesienia sprzeciwu?

Upływ terminu nie zamyka jeszcze definitywnie drogi do uchylenia nakazu. Pozwany jest bowiem uprawniony do złożenia wniosku o ponowne zbadanie ENZ jeśli spełnione zostaną  przesłanki:

- nakaz został doręczony bez potwierdzenia odbioru przez pozwanego,
- doręczenie nie nastąpiło w odpowiednim czasie umożliwiającym pozwanemu przygotowanie się do  obrony, bez winy z jego strony,
- pozwany nie miał możliwości sprzeciwienia się roszczeniu z powodu siły wyższej lub  nadzwyczajnych okoliczności, które były przez niego nie zawinione,
- wydanie nakazu zapłaty było w sposób oczywisty błędne w świetle omawianego rozporządzenia,
- miały miejsce inne wyjątkowe okoliczności, przez które w szczególności rozumieć należy oparcie  nakazu na nieprawdziwych informacjach zawartych w pozwie.

Jeżeli sąd uzna, że ponowne zbadanie nakazu jest uzasadnione z uwagi na jedną z przytoczonych przyczyn, ENZ traci moc.

Tak więc widać, iż wniesienie skutecznego sprzeciwu nie jest trudne, bowiem istotą europejskiego nakazu zapłaty jest uproszczenie i przyspieszenie ściągalności długów pieniężnych niespornych. Czyli takich, które w oczywisty sposób wierzycielowi się należą. Jeśli jednak powód występuje z niesłusznymi roszczeniami, pozwany mimo tego musi wykazać się inicjatywą w zakresie swojej obrony. Lekceważenie bowiem nakazów zapłaty, które są wystawione przez sądy zagraniczne, skutkować będą rodzimą egzekucją komorniczą.

Kancelaria Prawna Skarbiec