Wiosenne porządki już za nami. Jednak nie w każdym regionie sprzątanie to tylko metodyczne czynności prowadzące do pozbycia się kurzu czy umycia okien. Są narody, które w ten właśnie sposób witają swój Nowy Rok, rozpoczynają wiosnę, a nawet życzą nowożeńcom pomyślności. Oto pięć najciekawszych zwyczajów z całego świata związanych ze sprzątaniem.
Czystość to jedna z nadrzędnych wartości w domach Polaków. Badania pokazują, że porządek ceni sobie aż 96% z nas, a na sprzątanie poświęcamy średnio prawie 4 godziny w tygodniu1. O ile jednak w Polsce chodzi głównie o efekt – czyste „cztery kąty” – to w wielu innych kulturach na świecie sprzątanie potrafi przybierać znacznie poważniejszy, rytualny wymiar.
Związane z domowymi porządkami tradycje nierzadko odwołują się do głębokiego, psychicznego oczyszczenia, a wiele z nich ma niemal mistyczny lub otwarcie religijny charakter. Praktykowane są szczególnie wiosną – w okresie, kiedy przyroda budzi się do życia, a wiele azjatyckich narodów świętuje swój Nowy Rok. Nietypowe zwyczaje związane ze sprzątaniem znajdziemy jednak nie tylko na tym kontynencie, ale również w wielu różnych zakątkach globu – w tym tuż za miedzą, a nawet w niektórych częściach Polski.
Chiński Nowy Rok: wymiatanie złych duchów
Aby bez obciążeń wkroczyć w kolejny rok i rozpocząć go z czystą kartą, wskazane jest pozbycie się wszystkich długów oraz… wysprzątanie domu na błysk. Zwykle uczestniczy w tym cała rodzina. Poza zwykłym wprowadzeniem porządku w miejscu zamieszkania, tradycja ta ma również wymiar duchowo-symboliczny: pozwala na pozbycie się złych duchów, które zagnieździły się w różnych zakamarkach mieszkania. Dopiero po zakończeniu sprzątania i zrobieniu zakupów, nad drzwiami zawiesić można noworoczne, tradycyjne obrazki, zwane nianhua, i rozpocząć świętowanie.
Polewanie w Songkran
Również w Tajlandii święto Nowego Roku obchodzone jest w kwietniu. Dwudniowa celebracja nosi nazwę Songkran. Tajowie przygotowują się do tego okresu, czyszcząc podobizny Buddy w okolicznych świątyniach i swoich domach. W czasie parad noworocznych, rytualnym ablucjom z wody i pachnących olejków poddawane są także posągi. Spływające z nich krople zbierane są później w celu dokonywania błogosławieństw wodą, a cała tradycja symbolizuje oczyszczenie i ma przynosić pomyślność. Nowoczesna wersja takiej ceremonii – czyli polewanie świętującego tłumu np. z węża strażackiego – stała się już atrakcją popularną także wśród turystów.
Palenie Chamecu w tradycji żydowskiej
Pesach, czyli wspomnienie wyzwolenia z niewoli egipskiej, jest jednym z najważniejszych świąt w kalendarzu żydowskim. Na pamiątkę pospiesznej ucieczki z Egiptu, kiedy pozostawiano w domach niewyrośnięte ciasto i mąkę, pobożni Żydzi pozbywają się z domów chamecu („zakwasu”): wszelkich pozostałości ziaren żyta, pszenicy, orkiszu, owsa i jęczmienia. Posiadanie chamecu jest zakazane, więc konieczne jest dokładne oczyszczenie z niego wszystkich pomieszczeń, poczynając od kuchni i jadalni. Poszukiwania związane z tym gruntownym sprzątaniem mogą... trwać całe tygodnie, a znalezione zboża i produkty zbożowe są palone lub sprzedawane osobom spoza żydowskiego kręgu społecznego.
Rytuał Khaneh-Tekani przed świętem Nowruz
Święto Nowruz wywodzi się z tradycji perskiej i związane jest z zoroastryzmem. Obchodzone jest w basenie Morza Czarnego, szczególnie w Iranie oraz Azerbejdżanie i przypada na pierwszy dzień wiosny. To także początek Nowego Roku, do którego trzeba należycie się przygotować. W każdym tradycyjnym domu praktykowany jest zwyczaj „Khaneh Tekani” czyli inaczej „trzęsienie domu”. Zakłada on „wywrócenie do góry nogami” domostwa, co związane jest m.in. z czyszczeniem dywanów, reperowaniem mebli, myciem okien czy polerowaniem sztućców. Khaneh Tekani to rytualne pozbycie się duchów przeszłości i nieszczęścia z gospodarstwa domowego, które ma zarazem bardzo praktyczny wymiar: pozwala świętować Nowy Rok w idealnie czystym domu.
Polterabend, czyli weselne tłuczenie porcelany
Cieplejsze miesiące i nadchodząca wiosna zwiastują także nadejście sezonu ślubnego. W Niemczech z zawarciem związku małżeńskiego wiąże się tradycja tłuczenia porcelanowych naczyń przez zebranych gości. Ma to przynieść nowożeńcom szczęście i pomyślność, a odbywa się w noc poprzedzającą ślub. Punktem kulminacyjnym wieczoru jest wielkie sprzątanie porcelany przez państwa młodych. Dziś poza tradycyjną zmiotką i szufelką używa się do tego także bardziej nietypowych narzędzi, np. łopaty do śniegu. Co ciekawe, zwyczaj ten praktykowany jest również w Polsce – głównie na Pomorzu (rejon Kociewia i Kaszub) oraz na Śląsku.
A może święto ZAMIAST sprzątania?
Choć „rytualne oczyszczenie” brzmi dużo ciekawiej niż banalne, wiosenne porządki, to, powiedzmy sobie szczerze: czynności związane ze sprzątaniem zawsze są żmudne i pracochłonne. A ponieważ w naszej kulturze z reguły nie chodzi o rytuał, a po prostu o czyste mieszkanie, to może lepiej tej pracy… uniknąć?
Każdy mieszkaniec miast takich jak: Warszawa, Poznań, Gdańsk, Sopot, Gdynia, Wrocław czy Kraków może zrobić sobie święto i kilkoma kliknięciami w Internecie lub aplikacji zamówić usługi sprzątające od ekspertów czystości, szwajcarskiej firmy Batmaid. Online wybieramy m.in. zakres i termin usługi, rezerwujemy i opłacamy. A w trakcie sprzątania nie musimy nawet być w mieszkaniu – równie dobrze możemy wyjechać na weekend i wrócić do czystego, przyjemnie pachnącego domu. To gwarantowane, bo fachowcy z Batmaid są w tym profesjonalistami. Oni sprzątają nie tylko od święta.
Jeśli zatem przed Tobą dylemat: wiosenne porządki czy świętowanie, nie musisz już wybierać – zarezerwuj sprzątanie i wyjedź, dokąd chcesz bez myślenia o miotłach czy szufelkach. Choćby do Tajlandii na Songkran.
