Program Studiów o Współczesnej Polsce został powołany w 2012 roku przez należącą do dr Leszka Czarneckiego Fundację Noble. To pierwszy w historii, realizowany zagranicą, interdyscyplinarny projekt tej skali adresowany do środowisk akademickich, poświęcony Polsce współczesnej i przemianom po ’89 r. Został stworzony jako platforma dyplomacji kulturalnej, dzięki której studiujący na najbardziej prestiżowych europejskich uczelniach przyszli liderzy i decydenci z całego świata, będą mogli poznać Polskę przemian, nie zaś – jak wcześniej – głównie od strony jej trudnej historii. Przez pierwsze lata projekt realizowany był na Oxfordzie, w St. Antony’s College. Dziś rozszerza swoją skalę działania
– programami grantowymi, poza Oxfordem, objętych zostanie 5 prestiżowych uczelni: Royal Holloway, University of London; London School of Economics; King’s College London; University of York oraz Queen’s University w Belfaście. Fundacja nawiązuje również współpracę ze School of Slavonic and East European Studies na UCL. Dzięki temu wiedza dotrze do jeszcze szerszego grona studentów z całego świata. W projekt zaangażowane są liczne autorytety, m.in. Prof. em. Norman Davies, Prof. Jan Kubik
i Prof. Jan Zielonka. Honorowymi Patronami Programu są śp. Premier Tadeusz Mazowiecki oraz Prof. Zbigniew Pełczyński.
Fundacja Noble oraz Program Studiów o Współczesnej Polsce
Fundacja Noble, wcześniej Fundacja Oxford Noble, została oficjalnie powołana w październiku 2012 r. przez
dr Leszka Czarneckiego, jednego z liderów polskiego biznesu. Osią aktywności Fundacji od początku jej istnienia jest idea promowania na świecie wiedzy o Polsce współczesnej jako dynamicznym, nowoczesnym kraju, poważnym graczu w europejskiej gospodarce, kulturze i polityce. Podstawową płaszczyzną działania jest wspieranie aktywności akademickich i studiów o Polsce na wiodących uczelniach zagranicą.
W pierwszym etapie Programu Fundacja powołała w 2012 roku Program Studiów o Współczesnej Polsce na Uniwersytecie Oxfordzkim. W latach 2013-2016 w tworzenie Studiów zaangażowani byli wybitni przedstawiciele międzynarodowego świata nauki oraz wielkie autorytety polskiego 20-lecia wolności: po stronie Oxfordu, m.in. związani z St. Antony’s College: prof. Timothy Garton Ash, prof. em. Norman Davies oraz prof. Margaret MacMillan, Warden St. Antony’s College. Honorowymi patronami Programu zostali śp. Premier Tadeusz Mazowiecki, postać symboliczna dla sukcesu polskich przemian, oraz prof. em. Zbigniew Pełczyński, wybitny polski profesor Uniwersytetu Oxfordzkiego, przez lata wspierający studiujących tam Polaków.
W ramach Programu zrealizowano szereg wydarzeń adresowanych do międzynarodowej publiczności. Ich tematyka oscylowała wokół zagadnień państwowości, polityki zagranicznej, kultury, współczesnych problemów bezpieczeństwa, a także stojących przed UE i regionem wyzwań dialogu politycznego. Inicjatywy te gromadziły grono studentów, naukowców, a także przedstawicieli kręgów pozarządowych. W 2015 roku Fundacja nawiązała także współpracę z Polish Studies na Uniwersytecie Cambridge, stając się partnerem zrealizowanej
w czerwcu 2015 roku konferencji poświęconej relacjom polsko-ukraińskim.
“Polska znajduje się w wyjątkowym momencie. Możemy być dumni z tego, jak wiele udało nam się osiągnąć. Jesteśmy silnym graczem w Europie, mamy dynamicznie rosnącą gospodarkę, lepiej niż pozostali radzimy sobie z kryzysem. Dogoniliśmy peleton i mamy potencjał i energię, by sięgać wyżej. To jest właśnie Polska, którą warto pokazywać światu. Wierzę, że prywatny kapitał ma poważne zobowiązanie wobec Polski, w której dzięki przemianom, mieliśmy szansę budować swoje biznesowe przedsięwzięcia. Dlatego jestem zaszczycony, mogąc dziś wspólnie z największymi autorytetami oraz wielkimi przyjaciółmi Polski, zainaugurować ten wyjątkowy projekt” – mówił na inauguracji Programu w 2012 roku dr Leszek Czarnecki, twórca i właściciel Noble Banku, który ufundował powołanie Fundacji Noble i Studiów o Polsce Współczesnej.
Kolejny krok: nowe uczelnie
Po trzech latach funkcjonowania Programu na Uniwersytecie Oxfordzkim, Fundacja Noble zdecydowała się na kolejny krok: rozwinięcie działalności na inne wiodące uczelnie w Wielkiej Brytanii. W tym celu wiosną 2016 roku uruchomiony został drugi etap Programu Studiów o Współczesnej Polsce. Fundacja rozpisała konkurs grantowy na najciekawsze inicjatywy naukowe, promujące wiedzę o Polsce wśród międzynarodowych liderów opinii. Spośród kilkudziesięciu zgłoszeń, Rada Programu wybrała sześć projektów akademickich reprezentujących różne uczelnie i bardzo szerokie spectrum tematów badawczych – m.in. obronność, media, demokrację, prawo czy reprezentację kobiet.
“Sytuacja w Europie jest coraz bardziej niepokojąca, szczególnie w tak ważnych dziedzinach jak bezpieczeństwo, gospodarka, demokracja, migracja, czy integracja. Narastające problemy trudno rozwiązać bez dostatecznej wiedzy na temat głównych graczy europejskich, w tym Polski. Program studiów sponsorowany przez Noble Foundation w Wielkiej Brytanii ma na celu zdobycie i rozpowszechnienie wiedzy na temat współczesnej Polski i jej rosnącej roli w Europe. Wiodące Brytyjskie uniwersytety wezmą udział w tym programie, biorąc pod lupę tak ważne i różne tematy jak polsko-brytyjska współpraca w ramach NATO, reprezentacja parlamentarna kobiet, czy stan publicznych mediów w Polsce” – mówi Profesor Jan Zielonka, związany z University of Oxford, Szef Rady Nadzorczej Programu Studiów o Współczesnej Polsce.
Szczegółowy opis zwycięskich projektów znajduje się w załączeniu. Na liście znalazły się:
· Oxford University - Mosty wiedzy między Polską, Wielką Brytanią i Europą
· London School of Economics and Political Science (LSE) - Przyszłość mediów publicznych: Polska
z porównawczego punktu widzenia
· Kings College London - Substancjalna reprezentacja kobiet w Polsce
· Queen’s University Belfast - Wprowadzenie i rozwój gospodarki wolnorynkowej: Wnioski nt. Polski przez pryzmat prawa i polityki konkurencji
· University of York - Moduł studiów i fundusz badań licencjackich wzmacniających zrozumienie współczesnej historii Polski
· Royal Holloway, University of London - NATO po Szczycie Warszawskim w 2016 r.: brytyjsko-polski punkt widzenia w kontekście niepewnego środowiska bezpieczeństwa
Fundacja nawiązuje również współpracę ze School of Slavonic and East European Studies na UCL.
“Społeczność Polska w Wielkiej Brytanii po raz pierwszy wzrosła znacznie po Drugiej Wojnie światowej, by po emigracji solidarnościowej, a szczególnie po roku 2004, stać się jedną z największych grup etnicznych w tym kraju. Polacy to znacząca cząstka brytyjskiej tkanki społecznej. Stopniowo rosło też zainteresowanie Polską,
co obecnie widać wyraźnie w znaczącej liczbie studentów i badaczy zajmujących się polskimi tematami na brytyjskich uczelniach. Wbudowuje się to świetnie w długą tradycję studiów nad Europą Wschodnią, choćby
w School of Slavonic and East European Studies, instytucji ze stuletnią tradycją, stanowiącej obecnie część prestiżowego University College London (UCL)” – mówi Profesor Jan Zielonka, University College London, Szef Rady Nadzorczej Programu Studiów o Współczesnej Polsce.
Projekty realizowane na wymienionych uczelniach obejmą działania w latach 2016-2018. W przypadku dwóch
z nich partnerami uczelni brytyjskich będą polskie uniwersytety – Collegium Civitas i Uniwersytet Warszawski. Zaplanowano bardzo zróżnicowane aktywności, m.in. konferencje naukowe, wykłady, seminaria, warsztaty
z udziałem studentów i ekspertów, badania, a także publikacje: książkowe, akademickie i w prasie opinii. Większości działań towarzyszyć będzie szeroka komunikacja – działania promocyjne, nagrania video itd. Co ważne, cały tworzony w ramach grantów zasób badawczy, merytoryczny i publikacje, zasilać będzie archiwum Programu Studiów o Współczesnej Polsce, z którego online korzystać będą mogli zainteresowani studenci
i akademicy na całym świecie, także poza Europą.
