50 proc. – o tyle przeciętnie jest wyższa emerytura mężczyzn (3184 zł) od emerytury kobiet (2128 zł). Wynika to z danych Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z marca 2022 r.¹ Być może jest to jeden z głównych powodów, dla których 60 proc. pań zadeklarowało w badaniu Prudential Family Index, że ubezpieczenia na życie to przejaw roztropności i rozsądku. Nieco więcej kobiet niż mężczyzn deklaruje, że posiada jakąkolwiek formę tego typu ubezpieczenia – indywidualną lub grupową.
Trudno być kobietą
Proza życia jest dla kobiet bezwzględna – czas urlopu macierzyńskiego, opieki nad dziećmi, często nad rodzicami, wcześniejszy niż u mężczyzn wiek emerytalny czy dłuższa o 9 lat spodziewana długość życia powodują, że kobieca emerytura może być niska. Jednocześnie, według prognoz ZUS², procent pensji, który wraca w formie emerytury, jest z roku na rok coraz mniejszy. Obecnie średnio jest to połowa przychodów, ale dla dzisiejszych dwudziestolatków może być to nawet 20 proc. Mówimy o średniej, co oznacza, że emerytury kobiet będą jeszcze niższe.
Z danych ZUS³ wynika, że emerytura 83 proc. kobiet nie przekracza 3200 zł miesięcznie, czyli średniej, którą osiągają mężczyźni. Co ciekawe, 20 proc. panów pobiera emerytury w przedziale 4000–5500 zł. W tym samym przedziale utrzymują się wypłaty około 6 proc. pań.
Obecnie blisko połowa kobiet deklaruje, że poza opłacaniem składek ZUS oszczędza na emeryturę, jednak co trzecia ankietowana zastrzega, że kwota ta jest niewystarczająca. U dużej liczby pań (aż 71 proc.) dominuje również zjawisko odkładania pieniędzy do „szuflady”, jednak większość z oszczędności jest wydawana na bieżące potrzeby. Od 2017 roku rośnie liczba kobiet, które uważają, że są jeszcze młode i mają czas, aby pomyśleć o ubezpieczeniu się (2017 – 21 proc., 2022 – 25 proc.). W badaniu Prudential Family Index zauważalny jest również negatywny trend w postawie pań liczących i oczekujących na pomoc oraz wsparcie innych – rodziny, znajomych lub państwa (2017 – 19 proc., 2022 – 33 proc.). Taka postawa może wpłynąć negatywnie na sytuację finansową przyszłych kobiet na emeryturze.
Dodatkowe zabezpieczenie na emeryturę jest wskazane
– Musimy pamiętać, że wciąż część obecnych emerytów pobiera świadczenia według tzw. starych zasad, co będzie się zmieniać i zdecydowana większość z nich będzie miała świadczenie wyliczone na podstawie zasady zdefiniowanej składki. Będzie pogłębiać to dysproporcje między emeryturami kobiet i mężczyzn – kobiety często mniej zarabiają, częściej mają też tzw. okresy bezskładkowe (np. urlop macierzyński) i jednocześnie ich oczekiwana długość życia jest większa, co w sumie przekłada się na niższe świadczenie. Zmiany społeczne powodują, że coraz więcej kobiet nie zawiera związku małżeńskiego, więc nie będą mogły liczyć na emeryturę dla wdowy – gdy jeden z małżonków umrze, a miał wysoką emeryturę, to wdowa lub wdowiec może pobierać świadczenie w wysokości 75 proc. wypłaty zmarłego małżonka. W przypadku kobiet dodatkowe zabezpieczenie emerytalne ma więc wyjątkowo duże znaczenie – mówi prof. Jacek Tomkiewicz, dziekan Kolegium Finansów i Ekonomii Akademii Leona Koźmińskiego.
Warto liczyć pieniądze i liczyć na siebie
– Prudential od wielu lat zachęca kobiety do szczerej i otwartej dyskusji na temat przyszłości, starości i umiejętności radzenia sobie w tak zwanej jesieni życia. Chodzi nam o prostą refleksję na temat stylu życia, oczekiwań oraz możliwości – teraz i na emeryturze. W ubezpieczeniach ochronno-oszczędnościowych chodzi o regularne i świadome oszczędzanie, nawet już od chwili rozpoczęcia pracy zawodowej – podkreśla Marta Skowron-Moszkowicz rzeczniczka Pru–Prudential Polska. – To właśnie odkładane pieniądze pracują, tworząc kapitał dający znacznie więcej możliwości i radości niż pobierane co miesiąc obowiązkowe składki. Warto więc zadbać samemu o swoją przyszłość finansową, bo tutaj myślenie „jakoś to będzie” albo wiara, że przybędzie ktoś na białym koniu i nam pomoże, może się nie sprawdzić.
Emerytura kobiet - infografika
Informacje o Prudential Family Index: Badanie zostało przeprowadzone przez agencję badawczą Beyond w listopadzie 2022 metodą CAWI (kwestionariuszowych wywiadów prowadzonych przez internet) na panelu firmy Norstat Polska, na próbie reprezentatywnej Polaków wieku 25-45 lat posiadających przynajmniej jedno dziecko. Badana próba liczyła 500 osób.
¹ Wypowiedź prezes ZUS, prof. Gertrudy Uścińskiej podczas konferencji „Polka XXI w.”, PAP: https://www.pap.pl/aktualnosci/news%2C1227365%2Cprezes-zus-przecietna-emerytura-mezczyzn-jest-o-50-proc-wyzsza-niz-kobiet
² ZUS, Prognoza wpływów i wydatków Funduszu Emerytalnego do 2080 roku, https://www.zus.pl/documents/10182/167761/Publikacja_Fundusz_Emerytalny_2023-2080.pdf/3c2c41c9-6a50-0574-4634-ee9cfa43f286?t=1674049287158
³ ZUS, Struktura wysokości świadczeń wypłacanych przez ZUS po waloryzacji w marcu 2022 roku, https://www.zus.pl/documents/10182/39637/Struktura+wysoko%C5%9Bci+%C5%9Bwiadcze%C5%84+wyp%C5%82acanych+przez+ZUS+po+waloryzacji+w+marcu+2022+r..pdf/75b859ca-4130-0372-9d23-27c1882aced6?t=1653904662501
